Có bao nhiêu trong số những người đang cắm đầu cắm cổ làm việc hàng ngày nhận ra rằng chúng ta đang sử dụng hết năng lượng, thời gian, tâm trí và suy nghĩ cho những giờ dài với công việc và giết chết những khoảnh khắc đẹp đẽ khác của cuộc sống mà đáng lẽ bản thân phải được hưởng.
Tại sao chúng ta đang làm việc như điên
Benjamin Franklin là một trong những người đầu tiên đưa ra hình ảnh về một thế giới của nghỉ ngơi và giải trí. Khi máy móc và công nghệ kĩ thuật giải phóng sức lao động con người, ông dự đoán rằng chúng ta sẽ chỉ cần làm việc 4 tiếng đồng hồ mỗi tuần. Hoặc vài thập kỉ trước, George Bernard Shaw cho rằng vào năm 2000, chúng ta chỉ cần làm việc 2 tiếng mỗi ngày. Có lẽ những dự đoán của họ đã sai khi mà những báo cáo về tỉ lệ người chết vì công việc càng ngày càng tăng. Phần lớn chúng ta làm việc 14 tiếng/ngày, làm ở công sở chưa đủ rồi về nhà làm thêm, làm tăng ca và làm luôn ngày nghỉ. Chưa kể là suy nghĩ về công việc khi đang di chuyển trên đường, tập thể dục, tắm, nấu cơm, ngồi chơi với người thân. Tất cả những thứ còn lại trong cuộc sống như gia đình, bạn bè, tình yêu, giấc ngủ, sở thích, du lịch, đều bị bẻ cong theo lịch làm việc kín mít.
Lí do quan trọng nhất vẫn là tiền. Ai cũng cần kiếm sống nhưng sự tham vọng không đáy khiến cho bao nhiêu tiền cũng chẳng bao giờ là đủ. Thế nên thay vì làm ít để tăng năng suất công việc, chúng ta chọn làm tối tăm mặt mũi để tăng thu nhập thêm. Đồng thời công nghệ hiện đại cho phép công việc đi vào mọi ngõ ngách của cuộc sống, không có cách nào ta trốn khỏi email, điện thoại. Truy cập dữ liệu công ty khi đang ở nhà, nhận cuộc gọi của sếp khi đang trên bãi biển, trả lời thư khi đang trên máy bay, cứ thế chúng ta làm việc 24/7 bất cứ khi nào, bất cứ ở đâu. Sự khủng hoảng kinh tế toàn cầu càng gia tăng nỗi lo lắng thất nghiệp, nhiều người làm thêm giờ thêm việc để chứng tỏ “giá trị sử dụng” của mình. Hoặc đơn giản làm như điên để không phải thất vọng một ai đó.
Đã đến lúc cần phải báo động đỏ: hàng triệu người đi làm hàng ngày trong tinh thần mệt mỏi, không hiệu qủa và sáng tạo. Hàng triệu người chưa bao giờ được hưởng trọn vẹn một kì nghỉ. Hàng triệu mối dây quan hệ thân thiết đang bị lỏng lẻo èo uột vì chẳng lúc nào được dành thời gian cho.
Quyền được lười biếng và lợi ích khi làm việc ít
Khi nào chúng ta mới nhận ra được điều mà những người châu Âu nhận ra từ lâu lắm rồi. Họ là những người làm việc ít nhất thế giới, trung bình 4 hoặc 5 ngày/ tuần, buổi sáng từ 10g-12g, buổi trưa từ 1g hoặc 2g đến 4g. Thế nhưng họ lại có nền kinh tế phát triển và giàu nhất thế giới. Dễ hiểu vì làm ít tỉ lệ thuận với làm tốt, làm việc hiệu quả nhất khi mạnh khỏe và vui vẻ và cho năng suất cao hơn khi làm ít thời gian hơn. Cần nhận ra rằng làm việc quá sức sẽ bất lợi cho cá nhân chúng ta và cho cả sự phát triển của nền kinh tế. Nghiên cứu của ĐH Fukuoka ở Nhật cho thấy đàn ông làm việc 60 tiếng/tuần sẽ tăng gấp đôi nguy cơ bị bệnh tim so với người làm 40 tiếng/tuần. Nhiều công ty cho phép nhân viên tự chọn giờ làm việc hoặc được đi về khi đã hoàn thành công việc, không cần biết khi ấy là mấy giờ. Trong các cuốn sách hướng dẫn Làm sao để thành công mà không cần làm việc quá chăm chỉ, nhiều phương pháp thư giãn ở công sở được đưa ra như ngủ trưa (vì đa số chúng ta không ngủ đủ vào buổi tối), đi bộ, vươn vai, đọc truyện cười,…
Hãy hỏi mình bạn sống để làm gì? Nhiều người đồng ý rằng làm việc rất thú vị, họ yêu công việc và cảm thấy thiếu thốn một cái gì đó khi rảnh rỗi. Nhưng liệu bạn có chắc rằng công việc ấy quan trọng hơn tất cả những điều còn lại: tình yêu, giải trí, gia đình, sức khỏe? Đã bao lâu rồi bạn chưa đi chơi thể thao, xem phim, nghe một bài nhạc mới, lên kế hoạch cho một cuộc hẹn hò lãng mạn, hay ăn sáng với mẹ? Làm việc ít hơn một chút cũng chẳng có nghĩa là bạn sẽ nghèo đi, bởi bạn sẽ không phải tốn chi phí cho đi lại, ăn uống ngoài quán, mời đồng nghiệp đi càfe, thuê người giúp việc nhà,…
Những nhà tuyển dụng hiện nay bắt đầu nhận được những câu hỏi từ các ứng viên mà quay lại 10 năm trước là điều không thể nghĩ đến. Chẳng hạn như “tôi có thể rời văn phòng vào thời điểm hợp lí buổi chiều?”, “Tôi có thể đổi một phần thu nhập của mình để lấy kì nghỉ không?” Thông điệp của những nhân viên hiện đại rất rõ ràng: “Chúng tôi muốn làm việc, nhưng chúng tôi cũng muốn có một cuộc sống thú vị”. Câu khẩu hiệu làm, làm nữa, làm mãi” có lẽ nên nhường chỗ cho “LÀM ĐỦ”.